Nut van toezicht op AI: van risico tot vertrouwen
AI verandert de manier van werken, maar zonder goed toezicht brengt het aanzienlijke risico’s met zich mee. Denk aan een AI-systeem dat onjuiste informatie verspreidt, vertrouwelijke gegevens lekt of gemanipuleerd wordt. Dit kan leiden tot verlies van tijd, geld en reputatie.
Uit recente studies blijkt dat veel AI-projecten niet de gewenste resultaten boeken. Dit onderstreept het belang van een doordachte aanpak.
Om zulke problemen te voorkomen, is het belangrijk dat organisaties AI-toezicht inbouwen in processen. Dit betekent niet alleen risico’s vermijden, maar ook een cultuur van vertrouwen creëren. Het gaat er in de basis om dat een organisatie erop kan vertrouwen dat de ingezette AI-platforms en tools betrouwbaar en veilig zijn.
Twee manieren van kijken naar AI-toezicht
Goed toezicht op AI heeft twee kanten: het gaat over de hele waardeketen én over de technische systemen.
De waardeketen: Dit is de hele weg die AI aflegt, van de makers van de basismodellen (zoals bijvoorbeeld OpenAI, Google of Anthropic) tot de organisaties die het toepassen en uiteindelijk tot en met de eindgebruikers. Omdat de meeste organisaties gebruikmaken van bestaande AI-platforms en -tools, is het natuurlijk belangrijk dat bekend is waar de AI’s vandaan komen en hoe de leveranciers de risico’s hebben beoordeeld en ondervangen. Ook moet gecontroleerd worden of de AI geen onjuiste of schadelijke informatie geeft. Zo kan een organisatie risico’s controleren en bouwen aan vertrouwen bij relaties.
De technische systemen: Dit gaat over de systemen die de AI-tools draaiend houden. Mogelijk is er een kloof tussen de technische teams die deze tools integreren en het management die zich richt op doelen en naleving van regels. Dit kan het risico vergroten dat problemen niet snel opgemerkt worden (zoals bijvoorbeeld het lekken van persoonsgegevens.) Door technische en organisatorische teams te laten samenwerken met duidelijke regels, kunnen AI-platforms en tools efficiënt en verantwoord werken.
Het belang van menselijke betrokkenheid
Een onmisbaar onderdeel van effectief AI-toezicht is de menselijke factor. Het concept van ‘human in the loop’ betekent dat mensen toezicht houden op de beslissingen en output van AI-systemen. Dit werkt echter alleen als die mensen inzicht hebben in wat de AI’s doen en waarom. Zonder dit inzicht kan een AI- controleur niet effectief ingrijpen bij fouten, zoals hallucinaties of het lekken van gevoelige informatie.
Daarom is het zo belangrijk om personeel op alle niveaus te trainen en informeren over het AI-beleid, de kansen en de gevaren. Door hen bewust te maken van de kansen en risico’s en de werking van AI-systemen, kunnen zij verantwoordelijkheid nemen en proactief bijdragen aan het toezicht. Een goed geïnformeerde medewerker is de beste bescherming tegen onverwachte AI-problemen.
Continue toezicht is een must
Het is niet alleen dat toezicht gebeurt door getrainde mensen, maar ook dat dit continue gebeurt. Zo zijn er mogelijkheden om realtime te tonen hoe de AI-tools presteren, afwijkingen op te sporen en mogelike problemen proactief aan te pakken.
Via dashboards kan bijvoorbeeld worden gemeten of de AI ‘hallucineert’ (onjuiste feiten verzint) of onbedoeld vertrouwelijke informatie deelt. Deze inzichten helpen zowel de technische als de organisatorische teams om zo spoedig mogelijk in te grijpen en toekomstige risico’s te verminderen.
Toezicht als een strategisch voordeel
Organisaties die AI-toezicht serieus nemen, gaan toezicht wellicht niet lang zien als een verplichting maar als een kans. Hoewel regelgeving zoals de Europese AI-wet een basis vormt, gaan toekomstbestendige organisaties een stap verder. Ze bouwen toezicht in hun systemen om:
Effectief te innoveren: Het beste fundament is als gebruikte AI-systemen betrouwbaar zijn.
Vertrouwen op te bouwen: Relaties en werknemers zullen meer openstaan voor AI als zij zien dat het veilig wordt gebruikt.
Sneller te kunnen werken: Doordachte toezichtkaders versnellen goedkeuring en implementatie van nieuwe AI-tools.
Bezint eer ge begint
De razendsnelle AI-ontwikkelingen zorgen nog wel eens voor Fear of Missing Out (FOMO). Zonder strategie beginnen is doorgaans niet de beste keuze.
Fear of Messing Up (FOMU) is ook een gevaar wat op de loer ligt. Risicomijdend gedrag is natuurlijk maar in extreme mate kan het leiden tot nodeloze vertraging.
Een breedgedragen wens in de AI-wereld is Focus on Maximising Advantages (FOMA). Professionals die zich richten op het maximaliseren van voordelen zien AI als een kans om de concurrentie voor te blijven, waarde te creëren, en tegelijkertijd gevaren te controleren en weloverwogen risico’s te nemen.
Hoe dan ook, met een doordachte aanpak is AI-toezicht geen extra taak, maar een hulpmiddel om vertrouwen te creëren, innovatie te versnellen en kwaliteit te verbeteren. Met toezicht in het hart van de AI-strategie kunnen AI-kansen beter worden benut en risico’s beperkt. Het uitsluiten van risico’s is echter een illusie. Ongeacht of er geloof is in de Wet van Murphy: waar mensen en/of AI’s werken, worden fouten gemaakt.
